Blog

JAK ZMOTYWOWAĆ NASTOLATKA, aby chciał z nami współpracować?

Na początek potrzebna będzie zmiana naszego myślenia –  zmotywowany nastolatek nie oznacza dziecka, które robi dokładnie to, czego oczekuje rodzic. Zmotywowany nastolatek, to osoba, która chce z dorosłym współdziałać. Jak to zrobić?
Nie ma innego wyjścia, jak zacząć od siebie
Tak, tak…, jeżeli oczekujesz zmiany w nastolatku, najpierw zmień swoje dotychczasowe sposoby działania.
Jak tego dokonać? Poniżej kilka technik, które mogą być pomocne.

ZACHĘTA

Zachęta, m.in. tym różni się od pochwały, iż zwraca uwagę na włożony wysiłek,
a nie koncentruje się tylko na samym efekcie końcowym działania oraz jest adresowana do konkretnej osoby, co pozwala dziecku odczuć, że jesteśmy na nie uważni. Wzmacniamy to, na czym się koncentrujemy, dlatego  docenianie tego,
co pozytywne, buduje to, na czym nam zależy. Ponadto, zainteresowanie dzieckiem
i zachęcające komunikaty, to podstawa pogłębiania wzajemnej relacji. 

Zadanie: staraj się codziennie wyszukać kilka sytuacji, za które chciałbyś docenić swojego nastolatka i mu to zakomunikuj.  

Możesz powiedzieć:

 „Wypakowałeś zmywarkę, doceniam twoją pomoc”.

„Napisałeś to wypracowanie, najlepiej jak potrafiłeś”.

„Rozwiązałeś to zadanie? Opowiedz mi, jak na to wpadłeś?”

„Wierzę, że sobie z tym poradzisz, gdybyś potrzebowała mojej pomocy, będę
w pokoju obok”.

„Wyniosłeś śmieci, dziękuję ci za pomoc”.

Pamiętaj! Nastolatek zachowuje się lepiej, kiedy czuje się lepiej. 

ŻARTY I POCZUCIE HUMORU- zamiast kazań i wymówek

Większość z nas, a nastolatki w szczególności, cenią żarty i poczucie humoru, dzięki nim jesteśmy w stanie poprawić atmosferę i zachęcić do współpracy. Żarty nie mogą jednak nikogo upokarzać i nie mogą dotyczyć żadnej osoby, w szczególności nastolatka, który jest bardzo wyczulony na swoim punkcie. 

Zadanie: staraj się nie brać do siebie trudnego zachowania, bo tak naprawdę
nie do ciebie jest skierowane… zamiast tego obróć w żart sytuacje trudne.

ROBIENIE INTERESÓW I BRANIE ZASTAWÓW

Proponowanie obopólnie korzystnego interesu, może zmotywować, kiedy wszystkie inne metody  zawodzą. Każda taka umowa powinna: być realistyczna, brać pod uwagę wiek i umiejętności nastolatka a jej realizacja powinna być kontrolowana przez rodzica. 

Przykład umowy: „Jeśli zaoszczędzisz połowę pieniędzy na nowe rolki (grę komputerową, tablet itp.), to dołożę, ci drugą połowę”.

W przypadku nastolatków dobrze sprawdza się również pobieranie zastawu cennej dla dziecka rzeczy np. telefonu, tabletu), w zamian za pożyczoną przez nas przedmiot. Swoją własność odzyska, kiedy zwróci pożyczkę 

MOTYWOWANIE PRZEZ WŁASNE ZAANGAŻOWANIE

Zgodnie z powiedzeniem „Dzieci więcej uczą się z tego, co robimy, niż z tego,
co mówimy”, pokazujmy nastolatkom nasze zaangażowanie w wykonywane działanie, pogłębiania wiedzy, rozwijania pasji i zainteresowań – dzieci uczą się poprzez modelowanie. Pomocne może okazać się przedstawianie korzyści podejmowanego działania – zawsze dobrze, jest wiedzieć, jaki jest cel naszej czynności . Wykorzystać możemy także pytania pełne ciekawości: „Jaki masz pomysł, na wykonanie tego zadania”, „Jaki masz plan na pracę domową”,
„Co potrzebujesz zrobić, aby zdążyć na trening?” 

Zadanie: Zastanów się, jakie podejście do obowiązków i przyjemności modelujesz  swojemu dziecku.

WSPÓLNE ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW

Gdy pojawiają się trudności, mamy tendencje do narzucania nastolatkowi własnych sposobów ich rozwiązania, często przybiera to formę poleceń, zakazów i nakazów, co całkowicie zniechęca dziecko i blokuje cienką nić porozumienia. Najskuteczniejszą alternatywą, w tej sytuacji będzie wspólne rozwiązywanie problemów, która przebiega wg czterech kroków.

KROK 1 Zaproś nastolatka do rozmowy i nazwij problem.

KROK 2 Zapytaj dziecko, jak widzi tą sytuację i co czuje w związku z nią. 

KROK 3 Podziel się swoim punktem widzenia, na temat problemu,
który spostrzegasz. 

KROK 4 Poszukajcie wspólnie rozwiązań  i wybierzcie takie, które odpowiada obu stronom, koniecznie ustalcie termin jego weryfikacji. 

Gdy mija termin umowy, musisz być na miejscu, by okazać uprzejmą i stanowczą konsekwencję. Bez twojej obecności na dłuższą metę nie będzie to działać. Sprawą kluczową jest twój udział, nikt nie może cię w tym działaniu zastąpić.

UPRZEJMA I STANOWCZA KONSEKWENCJA

Zawarliśmy z nastolatkiem umowę, wyznaczyliśmy termin jej realizacji i …
nic z tego, nie wywiązał się… Co robić w takiej sytuacji? Z pomocą może przyjść uprzejma i stanowcza konsekwencja, która polega na robieniu tego,
co się zapowiedziało lub ustaliło (umowa, plan), wg kilku zasad:

Cztery zasady uprzejmej i stanowczej konsekwencji

  1. Twoje uwagi muszą być proste, zwięzłe i przyjazne w tonie:
    „Widzę, że nie zrobiłeś tego, co miałeś zrobić. Może zrobisz to teraz?”.
  2. W odpowiedzi na protesty zapytaj: „Na co się umawialiśmy?”.
  3. Jeżeli młoda osoba nadal się opiera, nie mów nic więcej. Odwołaj się do komunikacji niewerbalnej. (Pokazuj palcem na zegarek. Uśmiechaj się
    ze zrozumieniem. Obejmij nastolatka i znowu pokaż zegarek). Tak działa zasada „mniej znaczy więcej”. Im mniej mówisz, tym lepszy efekt osiągniesz.
    Im więcej mówisz, tym więcej dostarczasz nastolatkowi paliwa do dalszej kłótni – w której zawsze z tobą wygra.
  4. Kiedy nastolatek w końcu ulegnie (czasem z wielką irytacją), powiedz: „Dziękuję ci za to, że dotrzymałeś umowy”.

Wszystkie powyżej omówione techniki Pozytywnej Dyscypliny, pomagają nam zachęcić nastolatka do współpracy. Ich podstawą jest obopólny szacunek, a skutkiem długofalowym – rozwijanie umiejętności i kompetencji życiowych nastolatka, których potrzebuje, aby zachować wiarę w siebie i stać się wartościowym członkiem społeczności.

Literatura: J. Nelsen i in.: Pozytywna dyscyplina dla nastolatków, Pozytywna Dyscyplina, Warszawa 2018

Opracowała: Iwona Bukała-Siedlecka pedagog, socjoterapeuta, Certyfikowany Edukator Pozytywnej 

www.facebook.com/socjoterapia.psychoedukacja

Tel: 691-641-575