Czy masz czasem wrażenie, że mówisz i mówisz do swojego dziecka, a tu… nic, „jakby grochem o ścianę”. Zaczynasz się frustrować, pojawia się bezsilność i nieraz złość bierze górę, a potem odpuszczasz lub straszysz karą, jeśli nie będzie zrobione, to o co prosisz.
Jak to zmienić?
Krok 1.
Przeanalizuj treść swoich komunikatów, które kierujesz do dziecka. Może ze zdziwieniem odkryjesz, że większość z nich stanowią polecenia, nakazy i zakazy: „załóż buty, posprzątaj pokój, schowaj rower, odrób lekcje, odłóż naczynia do zmywarki…” itp. Pewnie nikt z nas nie lubi wykonywać poleceń wydawanych przez przełożonego, jako nakaz, nieznoszący sprzeciwu. Podczas warsztatów, rodzice niejednokrotnie doświadczają, jakie myśli, uczucia i decyzje o działaniu, wywołują takie komunikaty. Ze zdziwieniem odkrywają, iż mózg i ciało nastawia się na opór, nie mają ochoty współpracować, natomiast najchętniej zrobiliby na przekór lub zlekceważyli polecenie.
Krok 2.
Zamień polecenia na pytania pełne ciekawości.
Gdy słyszymy pytanie, nasz mózg nastawia się na poszukiwanie odpowiedzi. Zadając pytanie, uczymy samodzielnego myślenia i zachęcamy dziecko do poszukiwania rozwiązania. Ponadto motywujemy do brania odpowiedzialności i zastanawiania się nad tym, co mogłoby zrobić inaczej następnym razem.
Przykłady dla małych dzieci
|
Zamiast polecenia |
Pytanie pełne ciekawości |
|
Ubierz kurtkę. |
Co potrzebujesz założyć, aby nie zmarznąć? |
|
Pozbieraj klocki. |
Gdzie odkładamy klocki po skończonej zabawie? |
|
Odłóż talerz. |
Co robimy z talerzem po skończonym obiedzie? |
Przykłady dla starszych dzieci
|
Zamiast polecenia |
Pytanie pełne ciekawości |
|
Odrób lekcje. |
Jaki masz plan na odrobienie lekcji? |
|
Wyłącz już ten komputer! |
Jaka była nasza umowa odnośnie korzystania z komputera? (ważne, aby wcześniej porozmawiać z dzieckiem i ustalić zasady korzystania z komputera) |
|
Pamiętaj o stroju na mecz. |
Co potrzebujesz zabrać na mecz? |
Mówienie dzieciom, co mają robić często jest nawykiem, ale tak samo jak w przypadku dorosłych prowadzi do niechcianych reakcji , tj. opór lub nieposłuszeństwo. Dzieci zwykle odczuwają większą zachętę do współpracy, gdy doznają zaangażowania. Zadawanie pytań jest skuteczniejsze zwłaszcza, w przypadku małych dzieci.
I. Bukała-Siedlecka, pedagog, socjoterapeuta, Certyfikowany Edukator Pozytywnej Dyscypliny
Literatura: J. Nelsen i współautorzy: Uczenie rodzicielstwa wg pozytywnej dyscypliny. Pozytywna Rodzina, Milanówek 2018