Czas, który pozostaje na wspólne bycie z dzieckiem, wypełniony jest walką o poranne ubieranie, punktualne wyjście z domu, wieczorne mycie i inne rodzicielskie wyzwania? Pewnie nie jeden raz masz poczucie bezsilności i porażki…Co zrobić, aby dziecko chciało bardziej współpracować? Które narzędzia Pozytywnej dyscypliny mogą być pomocne? Ja stosuje m.in. podziel zadanie na małe kroki, ograniczony wybór oraz uprzejmy i stanowczy jednocześnie.
- Podziel zadanie na małe kroki
Niektóre dzieci, zwłaszcza te młodsze, potrzebują, aby podzielić pracę, którą mają do wykonania, na ciąg małych kroków, a następnie realizować je po kolei. Ważne, aby zadanie stawiane przed dzieckiem, dostosowane było do jego możliwości. Czasami dobrze jest posłużyć się pomocami wizualnymi, np. w postaci historyjki obrazkowej.
- Stosuj ograniczony wybór
Ta technika może być przydatna szczególnie w tych momentach, kiedy dziecko przejawia utarczki o władzę. Dawanie możliwości wyboru daje mu zazwyczaj zwiększone poczucie panowania nad sytuacją. Dzieje się tak, ponieważ to ono (a nie rodzic) podejmuje decyzję. Warto zapewnić dziecku wybór (spośród tych akceptowanych przez nas), używając prostych i zrozumiałych dla niego środków np. graficznie w formie koła wyboru.
- Bądź uprzejmy i stanowczy jednocześnie
Nadmierna uprzejmość (pobłażliwość) jak i zbytnia stanowczość (surowość) osłabiają nasze dziecko. Pozytywna dyscyplina pokazuje jak być uprzejmym i stanowczym jednocześnie, to znaczy traktować dziecko z szacunkiem (akceptować emocje, pragnienia oraz potrzeby) i jednocześnie działać odpowiednio do sytuacji.
Bycie jednocześnie uprzejmym i stanowczym rodzicem może być bardzo pomocne, kiedy dziecko nie chce wykonywać, omówionych i ustalonych wcześniej (to jest bardzo ważne!) zadań czy umów.
Taki komunikat mógłby brzmieć np. tak: „Widzę, że bardzo podoba ci się ten program (akceptacja pragnień dziecka) i teraz zgodnie z naszym planem jest czas na kolację (wymogi sytuacji).
Najpierw nawiąż relację, zanim naprawisz sytuację
Narzędzia bez relacji będą nieskuteczne. Podstawą wszelkich rodzicielskich oddziaływań jest dbanie o zaspokojenie u dziecka, potrzeby przynależności i znaczenia. Specjalny czas i spotkania rodzinne to jedne ze skuteczniejszych sposobów dbania o relację i budowania więzi.
- Poświęcaj dziecku specjalny czas
Postaraj się zaplanować w ciągu dnia specjalny czas ze swoim dzieckiem – otwórz się na nie, zobacz, co sprawia mu przyjemność, jak lubi się bawić, czym się interesuje. Taka forma wspólnego bycia razem ułatwia wchodzenie w świat dziecka oraz umożliwia odkrywanie, jak możesz mu pomóc w radzeniu sobie z pojawiającymi się trudnościami.
- Organizuj systematyczne spotkania rodzinne
Spotkanie rodzinne staje się okazją do wyrażania wdzięczności i doceniania wszystkich członków rodziny oraz pobudzają do refleksji nad wnoszeniem wkładu do wspólnego dobra również przez dziecko ze specjalnymi potrzebami. Jest także świetną okazją do uczenia kompetencji życiowych, takich jak: rozwiązywania problemów, umiejętności czekania, czy rozumienia punktu widzenia innej osoby i wielu innych.
Pamiętaj, że każde dziecko jest wyjątkowe – stąd też dobieraj narzędzia Pozytywnej dyscypliny i dostosuj je odpowiednio do swojego dziecka, jego możliwości rozwojowych i sytuacji rodzinnej.
Literatura: J. Nelsen, S. Foster, A. Raphael: Pozytywna dyscyplina dla dzieci ze specjalnymi potrzebami. Pozytywna dyscyplina, Warszawa 2019
Iwona Bukała-Siedlecka pedagog, socjoterapeuta, Certyfikowany Edukator Pozytywnej Dyscypliny